Płodozmian dostosowany do specyfiki danego regionu to stosowany od setek lat system rolnictwa, który jak dotąd nie ma sobie równych. To sposób na zapobieganie licznym chorobom roślin, ale również – na zapobieganie wzrastaniu chwastów. Przede wszystkim jednak celem płodozmianu jest zapobieganie wyjałowieniu gleby poprzez pobieranie przez kolejne uprawy stale tych samych składników pokarmowych. Skutkuje to coraz słabszymi plonami roślin, ale również większą podatnością na choroby. Jak powinna wyglądać uprawa ścierniska? Jak rozłożyć resztki pożniwne i co siać po rzepaku ozimym?
Resztki pożniwne – co z nimi zrobić?
Resztki pożniwne to wszystkie pozostałości roślin, których nie zebrano w czasie żniw. Są to przede wszystkim korzenie, słoma, łuszczyny, zaschnięte liście. Stanowią one bardzo bogate źródło potasu, azotu, magnezu i innych cennych dla gleby pierwiastków. Należy je więc potraktować jako organiczny nawóz – idealny pod przyszłe uprawy innego gatunku rośliny. Zbieranie pozostałości części podziemnych i naziemnych rzepaku po żniwach byłoby niepotrzebną pracą, ale przede wszystkim – rozrzutnością. Stosowanie słomy po rzepaku jako nawozu organicznego to obecnie codzienność nie tylko dla rolników trudniących się uprawa ekologicznych roślin, ale również dla rolnictwa konwencjonalnego.
Czy płodozmian to sposób tylko dla rolnictwa ekologicznego?
Uprawiając jakiekolwiek rośliny należy brać pod uwagę jak największe ograniczenie liczby zabiegów koniecznych do przygotowania ziemi, w tym także nawożenia. Płodozmian doskonale wpływa na jakość gleb, pozwalając im zubażać się w równomiernym tempie, ale również stopniowo odzyskiwać utracone minerały wraz z opadami czy nawozami. W rolnictwie bardzo ważne jest to, aby jak najmniejszym nakładem kosztów uzyskać jak największe plony. Oznacza to między innymi sprytne manewrowanie stanowiskami roślin, aby zapewnić im jak najlepsze warunki do wzrostu przy jak najmniejszej konieczności stosowania nawozów poprawiających jakość gleb. W płodozmianie planuje się uprawy jednej rośliny po drugiej, wykorzystując do tego pory roku i gatunki jare oraz ozime, tak, aby pola jak najkrócej stały nieużywane. Dzięki temu można przeprowadzać zbiory nawet dwa razy do roku i maksymalizować zyski z rolnictwa – a o to przecież w tej pracy chodzi.
Uprawa ścierniska po rzepaku – co robić?
Uprawa ścierniska kultywatorem to najlepszy sposób na poprawę jakości gleby pod kolejny zasiew. Kultywator powoduje między innymi przerywanie rozłogów perzu i wyrzucanie ich na powierzchnię do zaschnięcia, ale jednocześnie nie orze gleby zbyt głęboko, co miałoby wpływ na jej przesuszenie. Dlaczego należy przyłożyć się do uprawy ścierniska po zebraniu rzepaku? Ponieważ ziemię należy dobrze oczyścić, ale też zapobiec odparowywaniu z niej wody. Przerwanie kapilar spowoduje, że ziemia nie będzie się wysuszać, a płytka orka pozwoli przykryć pozostałe nasiona rzepaku oraz ewentualnych chwastów, aby pobudzić je do kiełkowania. Gdy siewki rzepaku i chwastów odrosną, można zastosować na przykład glifosat, który skutecznie sobie z nim poradzi, i tym samym oczyści glebę pod kolejny zasiew. Często po przeoraniu słomy rzepakowej stosuje się nawożenie azotem, aby przyspieszyć jej rozkład. A co siać po rzepaku?
Co zasiać po rzepaku ozimym?
Rzepak ozimy jest dobrym przedplonem dla pszenicy jarej, która ma duże wymagania glebowe. Można również wykorzystać dobrze przygotowaną glebę po rzepaku, zasobną w słomę rzepakową, do sadzenia ziemniaków, roślin kapustnych, buraków albo grochu. Należy pamiętać, aby nie wysiewać rzepaku po rzepaku, należy pomiędzy jednym a drugim wysiewem tej rośliny zachować przynajmniej 3-letnią przerwę, aby uniknąć pojawienia się niepożądanych chorób.
Czy uprawa rzepaku jest opłacalna?
Rzepak należy uprawiać na glebach klasy I-III, o bardzo wysokiej żyzności i przepuszczalności. To pozwoli uzyskać duże, dobre zbiory, które większość rolników uważa za bardzo opłacalne. Należy jednak pamiętać, aby stosować płodozmian, prawidłowe nawożenie i sposoby uprawy ziemi mające na celu to, aby nie zniszczyć jej jakości. Bardzo ważnym w przypadku rzepaku czynnikiem jest odpowiednie pH gleby. Pozwala ono nie tylko uzyskać dobre zbiory, ale także po przerobieniu resztek pożniwnych stworzyć dogodne stanowisko dla uprawy innych roślin o sporych wymaganiach, równie opłacalnych w produkcji jak rzepak.
Praca w rolnictwie to przede wszystkim ciągła kalkulacja zysków i strat, ale też dbanie o zapewnienie konkretnym gatunkom roślin najbardziej preferowanych dla nich warunków. Nie ma tu miejsca na żadną przypadkowość. To dlatego rolnicy mają zaplanowane uprawy na swoich polach na kilka lat naprzód. Muszą dokładnie wiedzieć, w jakim terminie przeprowadzać konkretne prace, jaką ilość nawozów czy środków ochrony roślin przygotować, a wszystko po to, by móc oszacować wielkość swoich przyszłych plonów, oczywiście biorąc pod uwagę sprzyjające warunki pogodowe. To jedyny czynnik, jakiego nie da się przewidzieć, i który może pokrzyżować nawet najlepiej skonstruowany rolniczy plan.