Sytuacja na rynku zbóż zmienia się z roku na rok, a fluktuacje cen często umykają prognozom. Polski rynek handlu zbożem pozostaje mocno skorelowany z sytuacją gospodarczą i polityczną w krajach ościennych. W niniejszym artykule skupimy się na opisie czynników kształtujących ceny zboża i przedstawimy orientacyjny kierunek na rok 2022. Jakich zmian możemy oczekiwać? Czy ceny pszenicy lub żyta ulegną galopującej inflacji?
Od czego zależą notowania zbóż?
Bazą prognostyczną, pomagającą w przewidywaniu ceny zboża w kolejnych latach, staje się poziom krajowej produkcji osiągnięty w roku poprzednim, a także prognozy odnośnie do wysokości zbiorów w kolejnym sezonie. Niedostatki podażowe mogą być uzupełnione przez import, jednak konflikt Rosji z Ukrainą ma potencjał do całkowitego zablokowania dostaw od największego eksportera zboża do Polski lub ogromnego wzrostu cen. Osoby śledzące notowania zbóż z niepokojem podążają za informacjami medialnymi odnośnie do rozwoju sytuacji na Ukrainie, poszukując alternatywnych rozwiązań. Kolejnym czynnikiem determinującym cenę zboża w Polsce staje się poziom magazynowanych zapasów, gotowych do natychmiastowego wykorzystania. Jednoczesne spotkanie się trzech czynników: niskie zapasy będące efektem słabego sezonu rolnego, wysokie zapotrzebowanie konsumpcyjne, a także ograniczenie importu, to całkiem realny scenariusz w roku 2022. Ziszczenie się takiej wersji wydarzeń zwiastuje nieuchronny wzrost kosztów zakupu, co pokazują historyczne notowania cen pszenicy.
Nie należy jednak zapominać, że Polska jest także eksporterem zbóż do krajów wspólnotowych i spoza UE. Ostatnie tygodnie pokazują tutaj tendencję spadkową. Dokonując zestawienia popytu eksportowego z analogicznym okresem w roku poprzednim, wnioski nasuwają się same. Okazuje się bowiem, że współczynnik eksportu pszenicy z Polski uległ obniżeniu w styczniu 2022 roku aż o 210 tysięcy ton, osiągając wartość zaledwie 110 tysięcy ton sprzedanych przez Polskę innym krajom. Sytuacja ta wpływa na większy stan zapasów polskich producentów i pobudza obniżenie cen na rynku krajowym, co dało się zauważyć w niewielkim stopniu na wykresach cenowych. Taniec cen na tym jednak się nie kończy. Wartość pszenicy jest bowiem zależna od cen gazu czy nawozów, które poszybowały w górę w odniesieniu do sytuacji za naszą wschodnią granicą. Wobec czynników, jakim podlega ostateczna cena żyto i pszenica zachowują się bardzo dynamicznie. Zboża w Polsce podlegają prawu popytu i podaży, lecz równocześnie bardzo mocno odzwierciedlają w cenach sytuację geopolityczną w regionie.
Notowania cen pszenicy – jak rynek unijny wpływa na ceny w Polsce?
Notowania cen pszenicy w Polsce dosyć mocno reagują na tendencje eksportowe na rynku europejskim. Wielomiesięczne problemy Francji z eksportem pszenicy do krajów Afryki Północnej (szczególnie Algierii), powodują zatrzymanie zbiorów pszenicy miękkiej w magazynach na terenie UE i konieczność modyfikacji strategii eksportowej. Im większa podaż, tym szerszy margines do negocjacji cenowych ze strony polskich importerów, co przekłada się na obniżenie ceny zboża w Polsce. Pamiętajmy jednak, że notowania zbóż co chwilę doświadczają zmian o 180 stopni, a labilność cenowa tej kategorii dóbr pozostaje znacznie większa niż w przypadku innych surowców. Dla firm oferujących skup zboża ceny mogą ulegać niekontrolowanym wahaniom nawet kilkakrotnie w ramach jednej sesji notowań, co znacznie utrudnia wykonywanie długookresowych prognoz.
Czy pszenica będzie droższa – prognozy na przyszłość
Pora odpowiedzieć na postawione na początku pytanie: czy pszenica będzie droższa w 2022 roku? Zeszłoroczna inflacja nie ominęła także notowań pszenicy, której cena w skali roku poszybowała w górę o ponad 40%. Szacunki ekonomistów wskazują na utrzymanie tendencji wzrostowej również w roku 2022. Ze względu na nieprzewidywalność sytuacji na Ukrainie, trudno pokusić się o bardziej precyzyjne prognozy. Prawdopodobny scenariusz dla przyszłych notowań pszenicy obejmuje wzrost o 30%, co wynika z większej konsumpcji, mniejszych zapasów światowych i destabilizacji na terytorium Ukrainy.