Soja jest rośliną bobowatą grubonasienną, którą można wykorzystywać również jako roślinę oleistą, ponieważ poza dużą zawartością białka w nasionach (około 35%), zawiera sporo tłuszczu (ponad 20%). Po wytłoczeniu oleju pozostaje produkt uboczny, cenny w przemyśle paszowym – śruta sojowa.
Testowanie przydatności i rejonizacja uprawy
Jako roślina ciepłolubna dnia krótkiego wymaga przystosowania rytmu rozwojowego roślin do warunków klimatu umiarkowanego. Aby upowszechnić uprawę soi, z jednej strony konieczne jest testowanie przydatności odmian, które będą dobrze i stabilnie plonowały oraz dojrzewały w warunkach klimatycznych naszego kraju. Z drugiej strony ważne jest wyznaczenie i scharakteryzowanie rejonów jej uprawy.
Dotychczas w Polsce wyróżniono 3 rejony uprawy soi: północny (PN), centralny (CN) i południowy (PD). Istotne jest weryfikowanie przydatności i charakterystyka poszczególnych rejonów w kontekście jej uprawy na podstawie wyników wieloletnich i w oparciu o dane pozyskane w sezonach wegetacyjnych o różnym przebiegu pogody.
Badania odmian z KR i CCA
Przyjęty system badań pozwala na testowanie dużej liczby odmian z Krajowego rejestru (KR) i ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), zwłaszcza tych, których nasiona są oferowane na polskim runku nasiennym.
Liczy się plonowanie i wczesność
Obserwacje przebiegu pogody w ostatnich latach, tzn. ciepłe zimy i wysokie temperatury długo utrzymujące się w sezonie letnim sugerują, że możliwości uprawy soi w klimacie umiarkowanym są większe niż było to w przeszłości. Poza potencjałem i stabilnością plonowania, kluczowa jest wczesność.
Wiele odmian charakteryzuje się dużymi możliwościami plonotwórczymi, ale wiąże się to z długim okresem wegetacji. Z racji tego, że soja jest wysiewana dopiero na przełomie kwietnia i maja, liczba dni konieczna do uzyskania przez rośliny dojrzałości żniwnej niezależnie od przebiegu pogody będzie mówiła o jej przydatności. Rolnik wybierając konkretną odmianę do uprawy, musi mieć dostęp do rzetelnej informacji, kiedy będzie możliwe wymłócenie nasion przy odpowiedniej jeszcze pogodzie na jesieni.
W KR jest obecnie 26 odmian soi, w lutym br. na posiedzeniu Komisji ds. rejestracji, wpisano cztery nowe: wczesną – Marzena, późną – ES Governor oraz dwie bardzo późne – Orpheus i Trumpf. Wszystkie pochodzą z hodowli zagranicznych.
Należy przypomnieć że separatory ASM nadają się świetnie również do czyszczenia soi i innych roślin z rodziny bobowatych.